In dit bericht is de volledige beschouwing te lezen zoals opgedragen door ABL tijdens de raadsvergadering waar de kadernota 2026 werd behandeld op 03 juli jl.
Voorzitter,
Allereerst onze dank aan iedereen die heeft meegewerkt aan deze Kadernota. Het opstellen van een meerjarenbegroting wordt steeds ingewikkelder, met een landelijke overheid die het laat afweten, en stijgende kosten, vooral in het sociaal domein. Als ABL laten we ons echter niet alleen leiden door cijfers, maar houden oog voor de mensen achter die cijfers: onze inwoners.
In dit jaar voor de verkiezingen is het goed om terug te kijken. We hebben met elkaar veel bereikt. Em er is politieke rust. Geen gedoe en allemaal hard aan het werk voor een beter Laarbeek. En natuurlijk, we hebben veel uitdagingen. Maar wij mogen trots zijn op onze sterke gemeenschap, met betrokken inwoners en een gezond woon- en leefklimaat. Dat willen we behouden, maar dat gaat niet vanzelf. De druk op onze voorzieningen neemt toe, de woningnood is hoog en het vertrouwen in de landelijke overheid is om te huilen. Als lokale overheid kunnen we echter het verschil maken. Juist in deze tijd is dichtbij, eerlijk en begrijpelijk bestuur, belangrijker dan ooit.
Programma 1: Burger en bestuur
ABL vindt het belangrijk dat inwoners de overheid kunnen vertrouwen. Transparantie, participatie en bereikbaarheid blijven daarom kernwoorden voor ons. Inwoners moeten weten waar ze aan toe zijn, makkelijk in gesprek kunnen met de gemeente en zich serieus genomen voelen. Daarin hebben we als raad, college én ambtelijke organisatie een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
We zien een toenemende complexiteit in wet- en regelgeving. Dat maakt het voor inwoners soms lastig om hun weg te vinden. Onze communicatie moet eenvoudig en praktisch zijn. Dat vraagt dat we als bestuur niet alleen zenden, maar vooral goed luisteren.
Burgerparticipatie is geen doel op zich, maar moet leiden tot betere besluiten. Wij blijven pleiten voor ruimte voor inwonersinitiatieven. Ook nieuwe vormen van betrokkenheid, zoals buurtbudgetten, verdienen een kans. Hiervoor dienen we een motie in.
Programma 2: Veiligheid
Veiligheid zorgt dat onze inwoners echt genieten van hun buurt en het dagelijkse leven. Veiligheid, zowel op straat als thuis. Daarom blijven we aandacht vragen voor zichtbare handhaving. Handhavers moeten niet alleen in de auto zitten, maar vooral aanwezig zijn in de wijk. Dat verhoogt niet alleen het veiligheidsgevoel, maar helpt ook om contact te houden met de inwoners.
Wat betreft fysieke veiligheid zijn we tevreden met de stappen die zijn gezet rondom verkeersveiligheid. De aangepaste mobiliteitsvisie is een goede ontwikkeling. Toch zijn er zorgen over specifieke knelpunten zoals de Deense Hoek, de Beekse brug en de N615. Op deze locaties is de situatie onveilig en wachten inwoners al te lang op oplossingen. We willen minder verkeer door de kernen, maar niet zonder goede alternatieven. Sluipverkeer moet actief worden teruggedrongen.
Uit recente rapportages blijkt dat er rondom de brandweerzorg regionaal tekorten zijn en dat de kwaliteit onder druk staat. Laarbeek mag hier niet de dupe van worden. Regionale samenwerking is hierin belangrijk. Samen zorgen we er immers voor dat inwoners zich veilig voelen in hun wijk.
Gelukkig besteden we ook veel aandacht aan sociale veiligheid. We blijven alert op overlast en ondersteunen mensen die extra hulp nodig hebben. Zo bouwen we samen aan een sterke, veilige en leefbare gemeente.
Programma 3: Woon- en leefklimaat
De woningmarkt schreeuwt om oplossingen. In Beek en Donk en Mariahout zijn er prachtige bouwplannen. Dat is positief. Maar we blijven ons zorgen maken over de ongelijke verdeling van woningbouw over de kernen. In Lieshout en Aarle-Rixtel blijven de ontwikkelingen achter. Juist daar is de roep om starters- en seniorenwoningen groot. Wij pleiten ervoor dat het college hier actief op stuurt en dat er versnelling komt in de planvorming. Met name voor deze groepen moeten we nu écht meer gaan bouwen. De recent benoemde locaties zijn hierbij veelbelovend.
ABL blijft dus kritisch kijken naar de samenstelling van de woningbouw. Dus niet alleen naar aantallen, maar vooral naar de juiste woningen. Geen overdaad aan grote koopwoningen, maar juist ruimte voor betaalbare huur- en koopwoningen voor jongeren, ouderen en kleine huishoudens.
Wij vragen het college om voor het einde van dit jaar uitvoering te geven aan onze eerdere gezamenlijke motie voor mantelwonen. ABL ziet deze woonvorm zonder medische indicatie als een grote kans op doorstroming en een kans om langer zelfstandig thuis te blijven wonen.
Het behoud van groen is essentieel als één van onze typerende Laarbeekse kenmerken. Dorpse hoogbouw is een prima oplossing, mits het op de juiste locatie wordt uitgevoerd.
De nieuwe mobiliteitsvisie is een stap vooruit, maar zoals eerder genoemd mag het belang van autoverkeer niet worden onderschat. Fietsen en OV zijn belangrijk, maar veel inwoners zijn aangewezen op de auto. Daarom moeten we blijven zoeken naar realistische oplossingen voor knelpunten, zonder dat dit ten koste gaat van natuur of leefbaarheid.
Het groenonderhoud blijft een punt van aandacht. Met het oog op biodiversiteit, klimaatverandering en beheersbaarheid van kosten, vinden we het goed dat we hier in aparte sessies over gaan praten. Ook hier geldt weer het eerlijke verhaal en duidelijk zijn in de verwachtingen.
Programma 4: Economie en werkgelegenheid
Laarbeek profiteert mee van de groei in Brainport. Natuurlijk zijn we hier trots op, maar we zien ook de keerzijde van dit succes. De druk op de woningmarkt, voorzieningen en zorg wordt steeds meer gevoeld. Een afspraak morgen bij de dokter, de kapper of de tandarts is geen vanzelfsprekendheid meer. Het is daarom belangrijk dat we elkaar als regio vast blijven houden en ons niet terugtrekken achter de eigen gemeentegrenzen. De voordelen en nadelen moeten bespreekbaar blijven en ook hier moeten we eerlijk in zijn. Er is ruimte voor investering vanuit de overheid en particuliere organisaties. Hier liggen kansen om de groei dragelijker te maken.
De realiteit is dat we door een falend rijksbeleid steeds meer op onszelf zijn aangewezen, zoals ook op het recente VNG congres door voorzitter Sharon Dijksma werd uitgesproken. Terwijl in Laarbeek de opvang van asielzoekers zonder gedoe is verlopen, zorgt de landelijke politiek juist voor meer verdeeldheid in de samenleving. Hiermee wordt een inhoudelijk gesprek bemoeilijkt. De gemeente is het eerste aanspreekpunt voor onze inwoners. Herstel van vertrouwen in de overheid begint daarom bij ons. Laten wij als politiek dan ook spreken met het eerlijke verhaal en verschillen niet uitvergroten voor eigen gewin.
Programma 5: Gezondheid, welzijn, zorg en onderwijs
De sociale voorzieningen in Laarbeek zijn van groot belang voor het welzijn van onze inwoners. De dorpshuizen, met hun huiskamers, spelen hierbij een centrale rol. Ze bestrijden eenzaamheid, zorgen voor ontmoeting en dragen bij aan het zelfstandig blijven wonen. Wij steunen de hervorming van deze dorpshuizen en begrijpen dat daar extra investeringen voor nodig zijn.
Wij ondersteunen de noodzaak tot uitbreiding van OBS De Driehoek, gezien de groei van het aantal leerlingen. We kijken daarnaast uit naar het integrale huisvestingsplan (IHP), dat later dit jaar wordt gepresenteerd. Dat is hét moment om te kijken waar verdere investeringen nodig zijn.
Wat betreft het sociaal domein zijn onze zorgen groot. De stijgende zorgkosten zijn nauwelijks te beheersen. De structurele tegenvaller van € 1.171.000 in 2026 maakt dit pijnlijk duidelijk. We vragen het college om goed te monitoren hoe om te gaan met tekorten en bezuinigingen, zodat inwoners niet tussen wal en schip vallen.
Ook regionale samenwerking blijft belangrijk, maar mag geen kostenpost zonder grip worden. We willen inzicht in hoe stijgingen bij GR Peelgemeenten, Senzer en de GGD worden beheerst. De kerntakendiscussie bij de GGD vinden wij een goed moment om fundamenteel te kijken naar de kosten en welke zorg daarvoor wordt geleverd.
De plotselinge stop met de jeugdgemeenteraad begrijpen wij niet. Jarenlang was dat een geweldig initiatief dat nu als donderslag bij heldere hemel dreigt te stoppen. Graag zetten we dit nog door, zodat we hier eerst goed onderzoek naar doen, vóórdat we een besluit nemen. Hiervoor dienen we een amendement in.
Programma 6: Financiën en bedrijfsvoering
Als na zoveel waarschuwingen en landelijke oproepacties, het toch is gelukt een structureel sluitende begroting te krijgen, dan mogen we tevreden zijn over het gevoerde financieel beleid. Maar dit kent een prijs, er zijn veel bezuinigingen ingerekend. Die bezuinigingen hebben nog niet direct consequenties die merkbaar zijn in het dagelijks leven van onze inwoners, maar het haalt wel lucht uit de begroting. Er is weinig ruimte meer om tegenvallers op te vangen.
Toch vinden we het belangrijk dat we blijven investeren in onze gemeente. Bijvoorbeeld bij het ontmoetingscentrum en de mobiliteit, om de leefbaarheid in onze kernen te borgen.
Tenslotte benadrukken we, dat we als ABL blijven zoeken naar balans: tussen sociale verantwoordelijkheid en financiële degelijkheid, tussen regionale groei en lokale leefbaarheid, en tussen ambitie en uitvoerbaarheid. Wij blijven ons inzetten voor een sterk, sociaal en toekomstbestendig Laarbeek. Wij blijven gaan voor het beste voor Laarbeek.
Dankjewel voor uw aandacht.
Fractie Algemeen Belang Laarbeek
Jordy Brouwers
Ruud Fransen
Bas van Sinten
Ron Verschuren
